Behandeling van borstkanker tijdens de zwangerschap

Jaarlijks krijgen zo’n tweehonderd zwangere vrouwen in Nederland de diagnose kanker. Borstkanker komt het meest voor, gevolgd door bloedkanker, baarmoederhalskanker en melanoom. Tien jaar geleden behandelden artsen zelden tijdens de zwangerschap, uit angst voor de impact op de ongeboren baby. Er werd vaker gekozen om de zwangerschap te beëindigen of om de bevalling vroegtijdig in te leiden. Inmiddels krijgen veel meer zwangere vrouwen een behandeling en komt de meerderheid van de baby’s levend ter wereld.

Symptomen

Symptomen van borstkanker kunnen ook bij een normale zwangerschap voorkomen. Daardoor wordt de diagnose kanker bij zwangere vrouwen soms later gesteld dan bij niet-zwangere vrouwen.

Hieronder vind je de symptomen die vaak voorkomen in de zwangerschap. Gelukkig gaat het bijna nooit om kanker en is meestal de zwangerschap zelf de oorzaak van de symptomen.

Veranderingen aan de borsten
Je borsten kunnen tijdens de zwangerschap anders aanvoelen dan normaal. Bij een knobbel of een andere verandering lijkt de zwangerschap dan vaak een logische oorzaak te zijn. Dat geldt ook voor veranderingen in de borsten tijdens borstvoeding. Hierdoor kan borstkanker langer onopgemerkt blijven.

Veranderingen aan de borsten
Je borsten kunnen tijdens de zwangerschap anders aanvoelen dan normaal. Bij een knobbel of een andere verandering lijkt de zwangerschap dan vaak een logische oorzaak te zijn. Dat geldt ook voor veranderingen in de borsten tijdens borstvoeding. Hierdoor kan borstkanker langer onopgemerkt blijven.

Diagnose

Onderzoeken die gebruik maken van straling kunnen schadelijk zijn voor het kind. Daarom zijn niet alle onderzoeken op elk moment in de zwangerschap mogelijk. Je leest hier welke onderzoeken wel mogelijk zijn.

Vaak is het bij kanker nodig om een röntgenfoto, echografie of een CT-scan te maken. Daarmee kan de arts een beeld krijgen van een orgaan. Sommige van deze onderzoeken maken gebruik van röntgenstraling. Een hoge dosis röntgenstraling kan schadelijk zijn voor het kind. Daarom kun je dit soort onderzoeken niet op elk moment in de zwangerschap krijgen.

Onderzoeken die niet schadelijk zijn voor het kind

Echografie is een onderzoek met geluidsgolven. De weerkaatsing (echo) van de golven maakt organen en weefsels zichtbaar op een beeldscherm.Een echografie is niet schadelijk voor het ongeboren kind. Dit onderzoek gebeurt zonder röntgenstraling.

Een MRI-scan is niet schadelijk voor het ongeboren kind. Dit onderzoek gebeurt zonder röntgenstraling. Wel is soms een contrastmiddel nodig. Dit middel lijkt veilig in de zwangerschap, maar er is nog meer onderzoek nodig om hier een definitieve uitspraak over te kunnen doen. Daarom krijg je bij voorkeur een MRI-scan zonder contrast.

Bij een PET-scan krijg je eerst een radioactieve stof ingespoten in een bloedvat in de arm. Na ongeveer 1 uur hebben de kankercellen genoeg radioactieve stof opgenomen. Dan kan er een PET-scan gemaakt worden. De PET-scan wordt meestal gecombineerd met een CT-scan. Een PET-scan is mogelijk in de zwangerschap. Maar vaak kan de arts op een MRI-scan voldoende zien om een behandeling te kunnen starten. Wanneer er toch een PET-scan nodig is, dan krijg je deze altijd in combinatie met een ‘low-dose-CT-scan’. Je krijgt dan een zo’n laag mogelijke hoeveelheid röntgenstraling.

Onderzoeken die een risico kunnen zijn voor het kind

Onderzoeken die gebruik maken van röntgenstraling, kunnen schadelijk zijn voor het kind. Er is een maximale hoeveelheid straling die een ongeboren kind mag krijgen. Wanneer er verschillende onderzoeken nodig zijn, dan moet de totale hoeveelheid straling onder deze maximale toegestane hoeveelheid blijven.

Een röntgenfoto is een foto of digitale opname die is gemaakt met röntgenstraling. De hoeveelheid straling bij röntgenonderzoek is heel laag. Daarom brengt het maken van een röntgenfoto meestal geen risico’s met zich mee.

Een mammografie is een röntgenfoto van de borst. De hoeveelheid straling bij een mammografie is heel erg laag. Daarom is een mammografie mogelijk tijdens de zwangerschap.

Een CT-scanner maakt gebruik van röntgenstraling en een computer. Soms is het gebruik van contrastvloeistof nodig. Voor het maken van een CT-scan is veel meer straling nodig dan bij een röntgenfoto. De hoeveelheid straling hangt af van het gebied dat gescand wordt. De arts bespreekt met je of een CT-scan nodig is. Krijg je in de eerste 3 maanden van je zwangerschap toch een CT-scan? Dan gebeurt dit bijna altijd zonder contrastmiddel. De contrastvloeistof kan in die periode schadelijk zijn voor het kind.

Behandelopties

Een kankerbehandeling tijdens de zwangerschap is meestal mogelijk. Wel is het soms nodig om de behandeling uit te stellen of aan te passen. Het behandelteam overlegt wat in jouw situatie de beste behandeling is. En wanneer je met de behandeling kunt starten.

Het team houdt daarbij rekening met:

• Het aantal weken dat je zwanger bent
• Je ziekte
• De standaardbehandeling die je zou krijgen als je niet zwanger was
• Het doel van je behandeling

Wanneer je dezelfde behandeling kunt krijgen als een niet-zwangere vrouw, heeft dit altijd de voorkeur. Het kan ook nodig zijn de behandeling aan te passen of uit te stellen vanwege de zwangerschap.

Prognose

Als de kanker in de zwangerschap hetzelfde kan worden behandeld, is de prognose meestal gelijk aan de behandeling bij een niet-zwangere vrouw. Daarom is behandelen tijdens de zwangerschap vaak beter dan een behandeling uitstellen tot na de bevalling.

Uitzaaiing naar de foetus of de placenta

Er zijn zeldzame rapporten bekend van uitzaaiing van het borstcarcinoom naar de placenta. Uitzaaiingen naar de baby zijn voor het borstcarcinoom nooit beschreven.

bronnen: think-pink.be, AVL