Borstkanker en je sexleven

De diagnose borstkanker heeft op alle gebieden invloed, zeker ook op je sexleven. In eerste instantie kost het verwerken en doorstaan van het behandeltraject veel energie. Ook komen er andere lichamelijke en psychische gevolgen bij kijken. Logisch dat je sexleven op een lager pitje komt te staan. Uit onderzoek blijkt dat de helft van alle vrouwen met deze diagnose minder zin heeft in sex tijdens de behandeling en meer behoefte aan intimiteit. Meestal komt de zin om te vrijen daarna geleidelijk weer terug.

Wat kan een (borst)operatie met je zelfbeeld en sexleven doen?

Een operatie aan je borst(en) of zelfs amputatie ervan heeft vaak invloed op het zelfbeeld. Het kost tijd om het nieuwe uiterlijk met littekens of zelfs het gemis van een borst te accepteren. Ook gevoelens van schaamte kunnen erbij horen. Borsten zijn bovendien een grote erogene zone. Ze zijn soms letterlijk van invloed om een orgasme te bereiken. Door een borstoperatie of -amputatie kun je een verstoord gevoel ervaren bij aanraking. De huid is dan gevoelloos of juist overgevoelig. Ook kunnen de littekens of de (plek van de) borst pijnlijk zijn.

Welke invloed heeft chemo-, radio-, hormoon- of immuuntherapie op je zelfbeeld en sexleven?

Als je chemo-, radio-, hormoon- of immuuntherapie krijgt, ondergaat je lichaam een hele verandering. Afhankelijk van de therapie en de bijwerkingen daarvan kan het zijn dat je borst rood, gezwollen, gevoelig of zelfs pijnlijk aanvoelt bij aanraking. Gelukkig is dit effect tijdelijk. Ook kun je vaak langdurig moe en misselijk zijn, waardoor je zelfs moet braken of diarree hebt. Ook kun je andere lichamelijke bijwerkingen krijgen. Je kunt hierbij denken aan droge slijmvliezen in de vagina met kans op pijn bij het vrijen, aantasting van de vruchtbaarheid, vaginale bloedingen en/of schimmelinfecties en bijvoorbeeld een vervroegde overgang met bijbehorende symptomen. Sommige vrouwen ervaren tijdelijke orgasmeproblemen door schade aan het centrale zenuwstelsel. Ook kampen vrouwen soms met een veranderd zelfbeeld, bijvoorbeeld omdat ze kaal zijn geworden door de chemotherapie of psychische moeite hebben met de lichamelijke veranderingen.

Het is dus logisch dat zin in sex afneemt?

Ja, bij zowel een operatie als chemo-, radio-, hormoon- of immuuntherapie is het logisch verklaarbaar als je zin in sex afneemt. Je lichaam is veranderd en je zelfbeeld soms ook, wat van negatieve invloed kan zijn op je sexualiteit. Het kan voorkomen dat je niet, minder of anders reageert op sexuele prikkels dan voorheen. Je ervaart bijvoorbeeld gevoelens van angst, somberheid of schaamte. Sommige vrouwen raken onzeker en zijn bang dat hun partner hen niet meer aantrekkelijk vindt. Ook is soms sprake van een veranderde relatie, omdat de partner bijvoorbeeld de verzorgende rol op zich neemt. Het is dan zoeken naar een nieuwe vorm die voor jou en je partner prettig is.

Wat zijn de belangrijkste tips voor een hernieuwd sexleven?

Met stip op één: praat met elkaar! Over angsten, twijfels, onzekerheden en ook wensen. Leef je in elkaar in; het kan voor beide partners moeilijk zijn om over de veranderingen te praten. Vul niets voor de ander in en voel je niet aangevallen als de ander zaken uitspreekt. Zie het als een kans om de relatie te verdiepen. Je kunt altijd professionele hulp zoeken om jullie hierbij te helpen. Met stip op twee: blijf tijd voor elkaar maken. Ook als vrijen niet meer gaat op de manier zoals je gewend was. Er zijn altijd manieren om intimiteit te geven en te voelen. Wees dus ook niet te streng voor jezelf en elkaar. Laat het oude los en ga op ontdekkingsreis naar het nieuwe: wat werkt voor jou, wat vind je fijn en wat juist niet? Dat kun je eerst alleen doen of als je het fijn vindt samen met je partner.

Hoe voorkom je een vicieuze cirkel?
Veel vrouwen met borstkanker ervaren pijn bij het vrijen door de bijwerkingen van de behandelingen en door alle lichamelijke veranderingen. Dit kan invloed hebben op je psyche met onvoldoende opwinding als gevolg. Hierdoor kun je in een vicieuze cirkel van pijn terechtkomen. Als je pijn bij het vrijen ervaart, span je (onbewust) je bekkenbodemspier aan wat de pijn verergert en in stand houdt. Als je dit vermoeden hebt, kun je contact opnemen met jouw huisarts of behandelaar voor verwijzing naar een gespecialiseerde bekkentherapeut en/of seksuoloog.



Bronnen: www.sickandsex.nl, Voorlichtingsbrochure KWF, Kanker en Seksualiteit. Bijdrage Nienke Dekkinga, consulent,

Seksuele Gezondheid (fijnvrijen.nl)